| Η Ολυμπιάδα δεν είναι μόνο
ένα κορυφαίο αθλητικό γεγονός. Δεν συνδέεται μόνο με
τις επιδόσεις και τα ρεκόρ των αθλητών. Είναι και μια
γιορτή του πνεύματος , των αξιών του Ολυμπισμού έτσι
όπως γεννήθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και όπως τις
οραματίστηκαν οι εμπνευστές της αναβίωσης του στα 1896.
Η ειρηνική συνύπαρξη των λαών, η συναδέλφωση μέσα από
τη γνωριμία και το σεβασμό της διαφορετικότητας, ηχούν
στις μέρες μας τόσο επίκαιρα και αναγκαία. Διακηρύξεις
και αξίες που πρέπει να εμπνέουν όχι μόνο τις κυβερνήσεις
και τις ηγεσίες αλλά και τον καθένα από μας. Να προσπαθεί
να τις μετατρέψει σε στάση ζωής.
Αυτή η σκέψη ήταν που πρυτάνευσε φέτος στο σχεδιασμό
του προγράμματος Ολυμπιακής Παιδείας που πραγματοποιείται
για δεύτερη χρονιά από το Λύκειό μας. Επιλέξαμε να επισκεφτούμε
τα μειονοτικά σχολεία της Κομοτηνής. Να γνωρίσουμε τη
μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Να γνωρίσουμε αλλά
και να καταλάβουμε ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε
την ίδια πατρίδα αλλά έχουμε διαφορετική παράδοση και
θρησκεία. Ανθρώπους που οι πολιτικές σκοπιμότητες πολλές
φορές τους παρουσίασαν σαν αντιπάλους , εχθρούς και
απειλή. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν τριάντα μαθητές της
Α΄ τάξης του Λυκείου μας. Είναι η τάξη που δεν έχει
ακόμα το άγχος των εξετάσεων , μπορεί και θέλει να ασχοληθεί
και με άλλα πέρα από τα σχολικά μαθήματα.
Πριν ξεκινήσουμε αναζητήσαμε να τους γνωρίσουμε μέσα
από ιστορικά κείμενα και πηγές. Η μουσουλμανική μειονότητα
της Δυτ. Θράκης το μοναδικό κοινό γνώρισμα που έχει
είναι το θρήσκευμα. Η φυλετική και γλωσσική διαφοροποίηση
εμφανέστατη και κατά την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάννης
(1923) αλλά και σήμερα είναι ευδιάκριτη. Αποτελείται
από Πομάκους που είναι αυτόχθονες Θράκες , Αθίγγανους
που εγκαταστάθηκαν στη Θράκη στα μέσα του 11ου αι. και
τουρκογενείς πληθυσμούς που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτό το
χώρο στο τέλος του 14ου αι.
Οι ιστορικές πληροφορίες εξηγούν το γιατί και το πως
αλλά αδυνατούν να δώσουν το σήμερα , τις ανησυχίες ,
τις σκέψεις τους , τις ιδιαιτερότητες τους , τον πολιτισμό
τους γενικότερα. Αυτά θα τα μαθαίναμε στην επίσκεψή
μας. Έτσι ένα πρωί του Μάρτη ξεκινήσαμε από τη Λίμνη
της Εύβοιας για τη μακρινή Θράκη. Στόχος ήταν να επισκεφτούμε
τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Τ. Ε. Φ. Α.A. και το
μειονοτικό σχολείο της Κομοτηνής , το επονομαζόμενο
Τζελάλ Μπαγιάρ ( από το όνομα του προέδρου της Τουρκίας
όταν αυτό κτίστηκε ). Την τρίτη μέρα της παραμονής μας
στην Κομοτηνή ξεκινήσαμε για το μειονοτικό σχολείο.
Συναισθήματα ανάμικτα μας διακατείχαν όλους , κυρίως
όμως τους μαθητές , αγωνία , ανησυχία , περιέργεια.
Φτάνοντας στην είσοδο είδαμε να υψώνεται ένα μεγάλο
παλιό διώροφο κτίριο περιτριγυρισμένο από μια μεγάλη
αυλή με γέρικα δέντρα. Μας υποδέχτηκε ο διευθυντής του
Σχολείου. Ο θερμός χαιρετισμός του και το καλωσόρισμα
διέλυσαν κάθε ανησυχία μας.
Οι μαθητές μας παρέα με τους συνομηλίκους τους κατέβηκαν
στην αυλή , κάτω από τα δέντρα. Φάνηκε από την πρώτη
στιγμή ότι δεν υπήρξε επιφυλακτικότητα , δυσπιστία και
καχυποψία. Σκόρπισαν σε μικρές παρέες , συζητούσαν ,
γελούσαν και προσπαθούσαν να μάθουν τα τούρκικα ονόματα
που ηχούσαν τόσο ξένα για μας. Τα αγόρια βρήκαν κώδικα
επικοινωνίας με το ποδόσφαιρο , η παγκοσμιότητα του
οποίου είναι αναμφισβήτητη. Ένα παιχνίδι μπάλας ήρθε
σα φυσιολογική συνέχεια. Ίσως ο τρόπος που τα παιδιά
πλησιάζουν το ένα το άλλο , αναπτύσσουν φιλικές σχέσεις
, επικοινωνούν , μπορεί να διδάξει πολλά σε μας τους
μεγάλους που ξεχάσαμε τον αυθορμητισμό και τον αντικαταστήσαμε
με τον υπολογισμό και την καχυποψία
Γνωρίσαμε τους καθηγητές - Έλληνες και Τούρκους - και
τους μαθητές του Τζελάλ Μπαγιάρ. Ήταν μια επικοινωνία
ζεστή φιλική , τα προβλήματα κοινά για όλους , το πρόγραμμα
, οι εξετάσεις , αλλά και ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετώπιζαν
εκεί , όπως τα υπεράριθμα τμήματα και η δυσκολία στη
γραπτή χρήση της ελληνικής γλώσσας. Έπαψε να υπάρχει
η αίσθηση ότι βρισκόμαστε σ’ ένα μουσουλμανικό μειονοτικό
σχολείο στη μακρινή Θράκη. Ήταν απλά ένα σχολείο με
παιδιά ευγενικά , φιλόξενα , καλοντυμένα που έπαιζαν
μπάλα στο διάλειμμα ή σε παρέες συζητούσαν και γελούσαν
και καθηγητές που νοιάζονταν γι αυτά , αναγνώριζαν ,
δέχονταν και σέβονταν τις πολιτισμικές διαφορές , προσπαθώντας
όχι να τις εξαλείψουν αλλά μέσα από την αναγνώρισή τους
να τους δώσουν εφόδια επιστημονικά αλλά και να μεταδώσουν
πανανθρώπινες αξίες, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης,
της αξιοπρέπειας του αλληλοσεβασμού.
Τελειώνοντας την επίσκεψη είχαμε ήδη ξεφύγει από τον
προγραμματισμένο χρόνο. Οι φωτογραφικές μηχανές δεν
σταματούσαν , όλοι ήθελαν να φωτογραφηθούν με όσα παιδιά
γνώρισαν. Τελικά αποχαιρετήσαμε τους φιλόξενους καθηγητές
και μαθητές. Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο έβλεπες στα
μάτια των παιδιών αλλά και στις συζητήσεις τις εντυπώσεις
τους. Όλα είχαν κάτι καλό να διηγηθούν, για τη συμπεριφορά
των μικρών μουσουλμάνων , την ευγένεια και την καλή
τους διάθεση.
Ίσως μέσα απ’ αυτή την εμπειρία να συνειδητοποίησαν
ότι οι μειονότητες δεν είναι εξ ορισμού εχθρικές. Μπορεί
να έχουν διαφορετικό πολιτιστικό υπόστρωμα όμως μια
δημοκρατική κοινωνία πρέπει να στηρίζεται στον πλουραλισμό
, στην ανοχή. Η αλληλοκατανόηση , ο αλληλοσεβασμός ,
η ειλικρινής επικοινωνία είναι στοιχεία που πρέπει να
στηρίζουν τις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες.
|
