Το νομικό καθεστώς και μετρήσεις στα νερά των Πρεσπών

Κώστας Μανούσος, Ανδρέας Παϊζης, Γιώργος Βασιλείου, Κώστας Θαλασσινός, Γιώργος Δρουσιώτης, Γιάννης Κεχρής

Νομικό καθεστώς

Συνθήκη Ραμσάρ: Η Ελλάδα ενσωμάτωσε την Σ.Ρ. στην Εθνική Νομοθεσία με το νόμο 191/1974. Μέσα στους δέκα υγρότοπους βρίσκεται η και η Μικρή Πρέσπα. Όμως σύμφωνα με το Συνέδριο των Συμβαλλομένων Μερών το 1991 στο Μοντρέ της Ελβετίας η Μεγάλη Πρέσπα πρέπει να ενταχθεί στη Σ.Ρ. λόγω της μεγάλης της αξίας πράγμα το οποίο είναι δύσκολο καθώς η λίμνη ανήκει σε τρία κράτη (Ελλάδα, Αλβανία, Σκόπια).

Σύμβαση της Βέρνης: Καθώς παγκοσμίως σύμφωνα με τη Σ.Β. το είδος των ψαριών Barbus plebejois προστατεύεται. Έτσι και η Μπράνα των Πρεσπών υποείδος αυτών των ψαριών ουσιαστικά είναι προστατευόμενο είδος.

Νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

• Κανονισμός του Συμβουλίου της 3ης Μαρτίου 1975 για την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος.

• Οδηγία Συμβουλίου 75/992 της 16-7-1975 για τα απόβλητα και τα απορρίμματα.

• Οδηγία Συμβουλίου 75/969 της 9-5-1976 για τη ρύπανση που προκαλείται από ορισμένες επικίνδυνες ουσίες που .......... στα υδάτινα περιβάλλοντα της κοινότητας.

• Κανονισμός του Συμβουλίου της 7-2-1983 για τη ρύπανση των νερών.

• Οδηγία του Συμβουλίου 86/280 της 12-2-1986 για τις οριακές τιμές και τους στόχους ποιότητας σχετικά με τις ποσότητες ορισμένων επικίνδυνων ουσιών.

• Οδηγία του Συμβουλίου 91/1271 της 21-3-2991 για την επεξεργασία των υγρών καυστικών υποβλημάτων.

• Οδηγία του Συμβουλίου 78/1659 της 18-7-1978 για την ποιότητα των γλυκών νερών που χρειάζονται προστασία ή βελτίωση ως ενδιαιτήματα ψαριών.

• Οδηγία του Συμβουλίου 92/93 της 21-5-1992 για τη διατήρηση των φυσικών ενδιαιτημάτων της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας.

• Οδηγία του Συμβουλίου 65/337 της 27-6-1985 σχετικά με την εκτίμηση των επιδράσεων ορισμένων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον.

Προστασία σε εθνικό επίπεδο:

• Βασιλικό διάταγμα 142/71: Περί αλιείας των υδρόβιων ζώων λιμνών και ποταμών και προστασίας αυτών.

• Νομοθετικό διάταγμα  996/71: Δασικός κώδικας.

• Προεδρικό διάταγμα 40/1974: Περί τροποποιήσεων και αντικαταστάσεως διατάξεων περί αλιείας των υδρόβιων ζώων και προστασίας αυτών και 299/1972 περί επιτρεπόμενων εντός των λιμνών αλιευτικών εργαλείων, προστασίας υδροβίων φυτών και ρυθμίσεων της αλιείας.

• Προεδρικό διάταγμα 46/1974: Περί κηρύξεως της περιοχής των λιμνών Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας Νομού Φλώρινας ως Εθνικού Δρυμού.

• Υπουργική απόφαση Α/Φ31/23211/1747/1975 Περί χαρακτηρισμού τόπου της Μακεδονίας ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

• Προεδρικό διάταγμα 235/79: Περί ρυθμίσεων της εντός των ποταμών διενεργούμενης αλιείας.

• Προεδρικό διάταγμα 67/1981: Περί προστασίας της αυτόχθονος χλωρίδας και της άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας αυτής.

• Υπουργικής απόφασης 165594/3007/1985: Έγκριση κανονισμού λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Πρεσπών.

Προστασία σε τοπικό επίπεδο: Κάθε χρόνο εκδίδονται νομαρχιακές κυρίως αποφάσεις από τη Νομαρχία Φλώρινας. Σύμφωνα με τους νομούς 192/71 και 235/79 απαγορεύεται στη μικρή Λίμνη Πρέσπας, στο ποτάμι του Αγίου Γερμανού και στο δίαυλο της κουλας απαγορεύεται το ψάρεμα. Η απαγόρευση αυτή αφορά και τη λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας σε ακτίνα 600 μ.

Πρέσπα λέγεται η περιοχή που περιλαμβάνει τις λίμνες Μικρή Πρέσπα και Μεγάλη Πρέσπα και όλες τις χερσαίες εκτάσεις γύρω από αυτές, των οποίων τα εδάφη στραγγίζουν στις λίμνες, δηλαδή από τις όχθες των λιμνών μέχρι τις κορυφογραμμές των βουνών. Η έκταση που καταλαμβάνει η Πρέσπα στην Ελλάδα είναι περίπου 330 Km2. Ένα μέρος της Πρέσπας ανήκει στην Αλβανία και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Στο βιβλίο αυτό με το όνομα Πρέσπα εννοούμε την ελληνική Πρέσπα.

Η Πρέσπα βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας, στην περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, στη Δυτική πλευρά του νομού Φλώρινας, λίγες δεκάδες χιλιόμετρα πιο κάτω από 41ο βόρειο παράλληλο.

Στη διάρκεια της παραμονής μας στην περιοχή της Πρέσπας κάναμε κάποιες μετρήσεις σχετικά με την ποιότητα και ποσότητα (υψόμετρο) των λιμνών.

ΧΩΡΙΟ ΨΑΡΑΔΕΣ: (ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΕΣΠΑ)

ΩΡΑ: 4.20 (απόγευμα)

Η θερμοκρασία στη μεγάλη Πρέσπα αυτή τη χρονική στιγμή είναι 13,5o C. Το ύψος της λίμνης είναι 845,60 m. Η θερμοκρασία του αέρα αυτή τη χρονική στιγμή είναι 17,5Οc και επικρατεί συννεφιά. Οι άνεμοι είναι βορειοδυτικοί. Η μεγάλη Πρέσπα έχει από 0-10 mg/l NΟ3-. Το PH είναι 6,5 (ελαφρά όξινο). Το νερό είναι διαυγές. Η γεύση είναι ελάχιστα όξινη. Δεν έχει χλωριούχα ιόντα.

Στο ποτάμι του Αγίου Γερμανού στο οποίο πήραμε μετρήσεις είχαμε:

Το νερό είναι θολό, αλλά από τα χώματα που κατεβάζει.

Εκτός από την περιοχή της Πρέσπας πήγαμε και στην Καστοριά όπου πήραμε από τη λίμνη τους μετρήσεις.

(ΛΙΜΝΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ) 6/5/99

ΩΡΑ: 5.10

Η λίμνη της Καστοριάς έχει από 0-10 mg/l NΟ3-. To PH είναι 7-7,5. Το νερό είναι ελάχιστα θολό. Το χλώριο είναι 0,1 mg/l cl2 mg/l. Η θερμοκρασία του αέρα αυτή τη χρονική στιγμή είναι 18,5ο C. Η θερμοκρασία της λίμνης είναι 18ο C.

ΜΙΚΡΗ ΠΡΕΣΠΑ: (ΒΡΩΜΟΛΙΜΝΗ) 7/5/99

Το ύψος της λίμνης είναι περίπου 850 m.  Η θερμοκρασία του αέρα είναι 16ο C και μέσα στο νερό 10ο C. Και η μικρή Πρέσπα έχει 0-10 mg/l NΟ3-. To PH είναι7 (ελαφρά όξινο). Το νερό είναι θολό. Δεν έχει χλωριούχα ιόντα. Τα NO3- ήταν λιγότερα από 10 mg/lt. σε όλα τα νερά που μετρήθηκαν.