«Για μια ξεχασμένη Ελλάδα»

Αναστασία Κατσουλάκη

Σ’ έναν κατάκλειστο τόπο, σε μια φάτνη, όπως λένε οι ειδικοί ότι σημαίνει η λέξη Πρέσπα (από τη λατινική «praesepe») έζησε κάποτε ο άνθρωπος δημιουργικά αξιοποιώντας ένα θείο δώρο.

Και τώρα λοιπόν δε ζει; Ζει, με μια διαφορά ως απλός παρατηρητής και όχι ως δημιουργός. Δεν τον εμπνέει πια η ζεστασιά της φάτνης, αλλά η άνεση της πολυκατοικίας. Τον ανάγκασαν οι ιστορικές συγκυρίες, τον ανάγκασαν οι δυσκολίες της εποχής, ίσως τον αναγκάσαμε κι εμείς θα λέγαμε τώρα που γνωρίσαμε τις πονεμένες σκέψεις και ακούσαμε τα παραπονεμένα λόγια λίγων ντόπιων κατοίκων.

Είναι οδυνηρό να ζει κανείς έξω από την επικαιρότητα και από τις σύγχρονες ανέσεις, να αισθάνεται Έλληνας και να μη ζει σαν Έλληνας. Και είναι το ίδιο οδυνηρό ν’ ακούς ένα γέροντα που σου δείχνει το μονοπάτι ν’ ανηφορίσεις κατά τις ρίζες σου, πόσο μόνος νιώθει, πόσο κουρασμένος, πόσο εγκαταλελειμμένος, αφού τα παιδιά του αναγκάστηκαν να φύγουν για να μπορέσουν να μορφωθούν, να εργαστούν, να ΖΗΣΟΥΝ.

Ο επισκέπτης των Πρεσπών καθώς γνωρίζει από τις βυζαντινές εκκλησίες και τα αρχοντόσπιτα την αρχιτεκτονική, από τις εικόνες και τις τοιχογραφίες τη ζωγραφική, από τα παραμύθια, τις παροιμίες και τις ομιλίες το πνεύμα και τη λογοτεχνία, προσέχοντας και τη γύρω του πλάση, νιώθει καλύτερα, τις ρίζες του, τη φύτρα του, νιώθει ολοκληρωμένος Έλληνας.

Σαν όμως γνωριστεί και με τους ανθρώπους τότε συνειδητοποιεί μια τραγική αντίφαση. Ο πόνος, η μοναξιά και η απόγνωση δεν αρμόζουν στους δημιουργούς μιας μεγάλης παράδοσης. Κι όμως η πολιτεία έτσι τους ανταμείβει, με επιδεικτική αδιαφορία. Μόνο λίγες χλωμές φωνές ακούγονται κι αυτές για ν’ απομακρύνουν τη σκέψη του συνόλου από την πραγματικότητα. Και δυστυχώς το πετυχαίνουν, γιατί κι εμείς πριν γνωρίσουμε από κοντά την κατάσταση, πιστεύαμε ή τουλάχιστον θέλαμε να πιστεύουμε πως η ζωή στην παραμεθόριο δε διαφέρει και πολύ από τη δική μας^ «δεινή ψευδαίσθηση» που μας καλλιέργησε η πολιτική σκοπιμότητα και η δική μας ευπιστία απέναντι σ’ αυτή.

Τώρα όμως που το θρόισμα των φύλλων στις λίμνες και στα ποτάμια έφερε στη συνείδησή μας το θρόισμα της παράδοσής μας, τώρα που μας δόθηκε η ευκαιρία να προσπαθήσουμε να μπούμε για λίγο στη θέση αυτών των ανθρώπων, θα λέγαμε ότι η προσπάθειά μας είναι επιτυχής, αν μπορέσουμε να μεταδώσουμε το μήνυμά μας και στους άλλους: «Ας σεβαστούμε τον πόθο ενός ανθρώπου που θέλει να ζει στην Ελλάδα σαν Έλληνας».